بورس ارز بازاری برای ساماندهی ارز
بورس ارز بازاری برای ساماندهی ارز
بورسی برای ساماندهی بازار ارز؛جایی که به کشف یک قیمت نهایی برای ارز منجر شده تا دیگر سفته بازی مفهومش را در مبادلات ارزی از دست بدهد؛ اینها تعاریفی است که در وصف مزایای بورس ارز می‌شود، مکانی که قرار است نام پنجمین بورس کشور را به خود اختصاص دهد.
ایران:
اما این نهاد تازه‌وارد به بازار سرمایه که قرار است بزودی راه‌اندازی شود چه
جایگاهی در بازار ارز خواهد داشت؟ آیا قرار است تمام مبادلات ارزی در بورس ارز
صورت بگیرد و قیمت کشف شده در این بازار، مرجعی برای نرخ ارز باشد یا این‌که قیمتی
که برای ارز در این بازار کشف می‌شود تنها مرجعی برای صادرکننده‌ها و وارد کننده‌ها
خواهد بود ؟ از سوی دیگر آیا معاملات نقدی ارز هم به بورس ارز منتقل می‌شود؟ اینها
سؤالات و ابهاماتی است که پیش روی تشکیل بورس ارز قرار دارد، سؤالاتی که برای پاسخ
به آنها با کارشناسان و مدیران مربوطه مطرح کردیم تا ابهاماتی که اکنون پیش روی
اهالی بورس تهران وجود دارد برداشته شود.
نکته‌ای که تمامی اهالی بازار سرمایه
کشور بر آن تأکید دارند این است که قرار نیست در فاز اول بورس ارز راه‌اندازی شود
بلکه گام نخست برای تشکیل این بازار معامله گواهی ارزی در بورس اوراق بهادار تهران
است، اوراقی که در گام‌های بعدی یکی از ابزارهای قابل معامله در بورس ارز خواهد شد.
اما موضوع بسیار با اهمیت در ورود این
ابزار جدید معاملاتی به بورس تهران این است که با مبادله گواهی ارزی راه برای راه‌اندازی
بورس ارز هموار شده و نوسان‌گیران و سودجویان بازار ارز از آن خارج می‌شوند.
مصرف کنندگان
واقعی ارز به بازار می آیند
بر این اساس پاسخ به ابهامات پیش روی
راه‌اندازی بورس ارز می‌تواند علاوه بر ایجاد شفافیت این امید را به مصرف‌کنندگان
واقعی ارز بدهد که پس از ورود این ابزار جدید مالی به بازار سرمایه می‌توانند ارز
مورد نیازشان را از یک بازار ساختاریافته تأمین کنند؛ این موضوعی است که علی سعیدی
معاون اجرایی سازمان بورس در گفت‌و‌گو با به آن اشاره کرد و گفت: با راه‌اندازی
بورس ارز و مکانیزمی که قرار است از سوی بانک مرکزی برای مبادلات ارزی در نظر
گرفته شود می‌توان امیدوار بود مصرف‌کنندگان واقعی ارز به خریداران ارز تبدیل شوند.
اما ساختار و مکانیزم معاملاتی بورس
ارز چه خواهد بود، آیا قرار است این بورس جایگزین نظام فعلی بازار ارز شود؟ در
پاسخ به این سؤال معاون اجرایی سازمان بورس از تشکیل کمیته مشترک بین بانک مرکزی،
وزارت اقتصاد،مجلس شورای اسلامی و سازمان بورس خبر داد و گفت: در این کمیته که به سرپرستی
بانک مرکزی تشکیل می‌شود حدود وظایف دو طرف درگیر در راه‌اندازی بورس ارز که شامل
بانک مرکزی و سازمان بورس است، مشخص می‌شود.
وی با اشاره به این‌که بستر معاملاتی
بورس ارز توسط سازمان بورس فراهم می‌شود، تصریح کرد: از سوی دیگر سیاستگذاری‌ها
شامل معامله تمام ارزها در بورس ارز، نحوه تخصیص ارز و...توسط بانک مرکزی مشخص می‌شود.
بانک مرکزی
سیاستگذار بازار ارز
سیاستگذاری‌ها شامل این است که آیا
بورس ارز بازاری موازی خواهد بود یا برای گشایش اعتبارات ارزی راه‌اندازی می‌شود؛
این موضوعی بود که سعیدی بر آن تأکید کرد و اظهار داشت: از سوی دیگر مواردی از
جمله عرضه کنندگان و امکان معامله ارز برای اشخاص حقیقی به غیر از صادرکننده‌ها و
واردکنندهها هم سایر سیاستگذاری‌هایی خواهد بود که توسط بانک مرکزی مشخص خواهد
شد.
وی با تأکید بر این‌که چنین مواردی
توسط بانک مرکزی در دست بررسی قرار دارد، خاطرنشان کرد: پس از آغاز معاملات گواهی
ارزی که مقدمه‌ای برای راه‌اندازی بورس ارز خواهد بود این جزئیات مشخص می‌شود.
اما سؤال دیگری که در قالب ابهام برای
راه‌اندازی بورس ارز مطرح می‌شود این است که آیا قرار است ارز در این بازار تک
نرخی شود و یا این‌که نرخ سومی برای ارز کشف می‌شود، در پاسخ به این سؤال معاون
اجرایی سازمان بورس اظهار داشت: نظام ارز در کشور شناور مدیریت شده است با این
وجود و نظارت‌هایی که بانک مرکزی انجام می‌دهد امکان مدیریت ارز به صورت کامل وجود
ندارد.
دلیل این ناهماهنگی چیست مگر نظارت‌ها
سازمان یافته نیست؟ سعیدی با اشاره به این موضوع گفت: علی‌رغم سیاستگذاری‌ها اما
بانک مرکزی به طور کامل امکان مدیریت بازار ارز را ندارد، این ضعفی است که با راه‌اندازی
بورس ارز برطرف خواهد شد چراکه با راه‌اندازی بورس فرمان مدیریت بازار ارز به طور
کامل در دست بانک مرکزی قرار خواهد گرفت.
فرمان مدیریت
بازار ارز در دست بانک مرکزی
از سوی دیگر راه‌اندازی بورس ارز مزیت‌های
زیادی برای این بازار خواهد داشت؛ این موضوعی است که معاون سازمان بورس به آن
اشاره کرد و اظهار داشت: شفافیت معاملات نخستین و مهم‌ترین مزیتی است که با راه‌اندازی
بورس ارز به همراه خواهد آمد چراکه معاملات از طریق سیستم نرم افزاری انجام شده و
امکان دخل و تصرف هم در معاملات وجود نخواهد داشت.
ارز تک نرخی،
فاز نهایی بورس ارز
سعیدی با اشاره
به این‌که معاملات بازار ارز در این بازار بر اساس قوانین و مقررات انجام خواهد
شد، خاطرنشان کرد: بر اساس پیش‌بینی‌هایی که صورت گرفته امکان معامله تمام ارزها
در این بازار وجود دارد.وی با بیان این‌که بورس ارز در چند فاز به مرحله نهایی که
در آن کشف قیمت ارز انجام می‌شود؟ خواهد رسید خاطرنشان کرد: بر این اساس در فاز
اول گواهی ارزی معامله شده و در فاز بعدی صادرکننده‌ها و واردکنندهها به معامله
ارز می‌پردازند و در مراحل نهایی هم امکان معامله ارز برای اشخاص حقیقی فراهم می‌شود.بنا
به اعتقاد سعیدی، اگر مراحل راه‌اندازی بورس ارز به همین صورت پیش برود این امکان فراهم
می‌شود که خرید و فروش ارز به صورت کامل از طریق این بازار انجام شود.
آیا نقش صرافی‌ها در بازار ارز با راه‌اندازی
این بورس کمرنگ می‌شود؟ این سؤالی است که سعیدی در پاسخ به آن تصریح کرد: خیر با راه‌اندازی
بورس ارز صرافی‌ها گواهی ارزی را صادرکرده و به جای فروش ارز کارمزد دریافت می‌کنند
و در عین حال امکان دخل و تصرف آنها در بازار ارز هم از بین می‌رود.
وی تجربه دنیا را در راه‌اندازی بورس
ارز مد نظر قرار داد و اظهار داشت: در سایر کشورهای دنیا ارز هم به صورت نقدی و هم
از طریق معاملات آتی در بورس ارز معامله می‌شود.
معاون اجرایی سازمان بورس مشکل فعلی
بازار ارز را مد نظر قرار داد و گفت: در شرایط امروز که ارز با دو نرخ در بازار
آزاد و ارز مرجع وجود دارد صادرکننده‌ها دلار را با قیمت هزار و226 تومان تسعیر می‌کنند
اما در همین شرایط واردکننده ارز را با قیمت بازار آزاد تسعیر می‌کند و در این
میان رانتی حاصل از عدم شفافیت به وجود می‌آید.
بنا به اعتقاد سعیدی، این در حالی است
که با راه‌اندازی بورس ارز و شفافیت ایجاد شده ناشی از آن امکان تخلف هم در بازار
ارز حذف می‌شود چراکه هر گونه تخلفی در بازار ارز قابل پیگیری خواهد بود.اتفاقی در
بورس تهران هم روی داده است به طوری که تخلفات کارگزاران به سازمان بورس ارجاع شده
و از طریق مکانیزم قانونی پیگیری می‌شود.معاون سازمان بورس تصریح کرد: در این بازار حتی مسافران هم می‌توانند
ارز مسافرتی خود را از این مرجع تهیه کنند.
وی در توضیح ساز وکارهای معامله گواهی
ارزی که فاز نخست در راه‌اندازی بورس ارز خواهد بود اظهار داشت: در گام نخست
صادرکننده‌ها و وارد کننده‌ها با ارائه دارایی ارزی خود به بانک‌ها یا صرافی‌ها
گواهی ارزی دریافت می‌کنند و این گواهی را نزد شرکت سپرده‌گذاری مرکزی سپرده می‌کنند
پس از آن گواهی مربوطه قابل معامله در بورس خواهد بود.
اما این ارز چطور به دست مصرف کنندگان
واقعی آن می‌رسد سعیدی در پاسخ گفت: سازمان توسعه تجارت بر اساس اولویت بندی شرکت‌هایی
را که نیاز ارزی دارند، معرفی کرده و این شرکت‌ها پس از خرید گواهی ارزی در بازار
سرمایه و ارائه آن به بانک‌ها و صرافی‌ها ارز مورد نیازشان را دریافت می‌کنند.
البته این نکته را فراموش نکنید که
بورس ارز تمام مشکلات ما را در بازار ارز از بین نمی‌برد این موضوعی است که معاون
اجرایی سازمان بورس بر آن تأکید کرد و گفت: بورس ارز راهی برای تخصیص بهینه ارز و
ایجاد شفافیت در این بازار است.
در همین خصوص محمدرضا پورابراهیمی عضو
شورای عالی بورس در گفت‌و‌گو با ورود گواهی ارزی به عنوان ابزاری برای ساماندهی
بازار ارز به بورس تهران را مد نظر قرار داد و خاطرنشان کرد: در فاز اول قرار است
تا نابسامانی بازار ارز از طریق معامله گواهی ارزی ساماندهی شود به طوری که
تقاضاهای واقعی به بازار ارز بیایند.
وی با بیان این‌که تأکید اصلی بر راه‌اندازی
بورس ارز حذف سودجویی از بازار ارز است تصریح کرد: با راه‌اندازی بورس ارز نوسان‌گیرانی
که تنها برای سودجویی به بازار ارز می‌آیند از این بازار خارج خواهند شد.
عضو شورای عالی بورس با تأکید بر این‌که
تقاضاهای کاذب از بازار ارز حذف می‌شوند خاطرنشان کرد: در فاز اول راه‌اندازی بورس
ارز این تقاضاهای کاذب از بازار ارز حذف می‌شود و در عین حال تقاضاهای واقعی تقویت
می‌شوند.
وی با تأکید بر این‌که در مراحل بعدی
ابزارهای دیگری به بازار سرمایه وارد می‌شود خاطر نشان کرد: معاملات آتی ارز هم از
دیگر ابزارهایی است که در بورس ارز مورد معامله قرار خواهند گرفت.
ابزار های قابل
معامله در بورس ارز
عضو شورای عالی
بورس با تأکید بر تشکیل کمیته مشترک بین دولت، مجلس و بورس برای ساماندهی معاملات
ارز در کشور اظهار داشت: این کمیته جلسه‌ای را در 17 مرداد برگزار کرد تا استفاده
از گواهی ارزی بررسی شود.در آن جلسه مقرر شد به دلیل مکانیزم‌های کارآمد بازار
سرمایه، معاملات این ابزار جدید در بورس اوراق بهادار تهران انجام شود تا برای بازیگران
آن محیطی عادلانه و شفاف ایجاد شود.
بنا به اعتقاد وی در این راستا تنها
اعلام نظر نهایی و موافقت و همکاری بانک مرکزی باقی مانده که انتظار می‌رود ظرف
روزهای آینده این نهاد هم رسماً و عملاً وارد میدان شود تا بورس ارز آغاز به کار
کند.
عضو شورای عالی بورس تهیه دستورالعمل‌معاملات
گواهی ارزی در بورس را مد نظر قرار داد و اظهار داشت: این دستورالعمل هنوز نهایی
نشده و ممکن است با تغییرات و اصلاحاتی مواجه شود چون در کمیسیون فرعی شورای عالی
بورس تصویب شده است.
وی با تأکید بر این‌که دستورالعمل
تهیه شده فقط شامل مبادلات غیر فیزیکی ارز آن هم با منشأ غیر از فروش نفت خام است،
گفت: در بورس ارز امکان داد و ستد خود ارز وجود نخواهد داشت و معاملات توسط صرافی‌ها
انجام خواهد شد، اما این مبدأیی برای قیمت ارز خواهد بود، این درحالی است که گواهی
ارزی توسط بانک یا صرافی‌های تأیید شده صادر می‌شود و قابل داد و ستد در بورس ارز
است.
وی با اشاره به این‌که در بورس ارز
مراجع ذی‌صلاحی همچون سازمان توسعه تجارت مسئولیت اعلام تقاضای خریداران مجاز ارز
به بورس را به عهده دارند اظهار داشت:.مراجع صادر کننده گواهی ارزی هم بانک یا صرافی
هستند که طبق ضوابطی مشخص گواهی ارزی صادر می‌کنند.
پورابراهیمی خاطر نشان کرد: همچنین
صادرکنندگان کالا و خدمات و اشخاص حقوقی یا حقیقی دارنده ارز از طریق در اختیار
گذاشتن یا سپرده کردن ارز خود نزد بانک یا صرافی می‌توانند با ارائه مستنداتی چون
منشأ و مقصد ارز، نوع و حجم ارز مورد عرضه و تکمیلی فرم تأیید شده توسط سازمان
بورس، گواهی ارزی بگیرند.
بورس ارز راهی
برای تخصیص بهینه ارز
وی افزود: در این میان بانک یا صرافی
پس از کنترل ارز فروشنده و اخذ تعهدات لازم اقدام به صدور گواهی ارزی برای فروشنده
کرده و اطلاعات گواهی ارزی صادره را به شرکت سپرده‌گذاری مرکزی ارسال می‌کند.
عضو شورای عالی بورس اظهار داشت: صدور
گواهی ارزی به منزله تعهد مرجع صادر کننده گواهی ارزی مبنی بر تحویل ارز در چارچوب
ضوابط و شرایط مندرج در گواهی ارزی است.
وی افزود: در طرف تقاضا هم وارد کنندگان
کالا با ارائه ثبت سفارش و استفاده کنندگان خدمات خارجی می‌توانند با اعلام مشخصات
و حجم خرید اقدام به خرید گواهی ارزی در بورس کنند.این درحالی است که آن دسته از
گواهی‌های ارزی که اطلاعات آنها تا ساعت 14 هر روز به سپرده‌گذاری مرکزی ارسال
شود، قابلیت معامله در روز بعد را دارند.کارگزاران دارای مجوز در بورس هم می‌توانند
تا حداکثر حجم اعلامی توسط مرجع اعلام تقاضا،از خریداران سفارش دریافت کرده و در
سامانه معاملات ثبت کنند.
http://irannews24.ir
این وبلاگ جهت آماده سازی هر چه بهتر برای ورود به دنیای تجارت الکترونیک راه اندازی شده است.